Bitwa Warszawska toczyła się na odcinku setek kilometrów. Stereotypy na temat wojny 1919-1920 powstały tuż po jej zakończeniu i w polityce historycznej trwają również współcześnie. Konflikt personalny pomiędzy Piłsudskim i Sikorskim, doprowadził do tego, aby sukcesów 5 Armii nie pokazywać.
Powstała narracja Bitwy Warszawskiej, ale miasto Warszawa nie było jej celem. Bitwa, a raczej operacja składała się z trzech etapów:
- Działań zaczepnych (13-16.08),
- Manewru z nad Wieprza i próby ataku z Nasielska do Narwi i toru kolejowego prowadzącego do Działdowa (16-18.08),
- Pościgu Armii Czerwonej (19-25.08).
Aby marszałek Piłsudski mógł dokonać ataku z nad Wieprza, trzeba było zatrzymać 4 armie Tuchaczewskiego. Te działania nie toczyły się na przedmieściach Warszawy, ani w Radzyminie czy w Ossowie, a toczyły się na północnym Mazowszu m.in. nad Wkrą i częściowo nad Wisłą (Włocławek i Płock).
5 Armia gen. Sikorskiego została utworzona od podstaw 8 sierpnia, a na jej barkach spoczął główny ciężar bitwy. Po wizycie gen. Rozwadowskiego w Modlinie w dniu 12 sierpnia 5 Armia otrzymała zadanie natarcia. Z uwagi na brak skoncentrowanych wojsk w rejonie Wkry, braku broni i amunicji, gen Sikorski rozpoczął atak dopiero w dniu 14 sierpnia w godzinach popołudniowych z rejonu Sochocina wzdłuż rzeki Wkry. Rosjanie byli zaskoczeni niespodziewaną ofensywą, ponieważ dotąd nie byli zatrzymywani i nie spodziewali się wojsk polskich.
Po klęsce Brygady Syberyjskiej, która walczyła m.in. w rejonie Borkowa, gen. Sikorski wydał rozkaz natarcia na Nasielsk, który od 12 sierpnia był zajęty przez Rosjan.
15 sierpnia toczą się ciężkie, ale nierozstrzygnięte walki. Sukcesem jest jednak to, że Armia Czerwona zahamowała i nie posuwała się naprzód. Gen. Sikorski wydał rozkaz głównego natarcia na Nasielsk, na który kierują się 4 związki taktyczne: 17 i 9 Dywizja Piechoty, Syberyjska Brygada oraz 22 Ochotnicza Dywizja Piechoty. Na przeciwko stoją wojska 5 i 15 Armii Czerwonej. Dochodzi do bardzo ciężkich walk m.in. z udziałem wojsk gen. Osińskiego, który otrzymał twardy rozkaz zdobycia Nasielska i otrzymania Virtuti, albo utraty dowodzenia Dywizją. W walkach na Nasielsk po ostrzale artyleryjskim z pociągów i lotnictwa, została przełamana rzeka Wkra i nastąpiło koncentryczne uderzenie w kierunku miasta z kierunków: od południa 17 Dywizja, od północy 9 Dywizja, od zachodu Ochotnicza Dywizja Piechoty.
Około godziny 16 została zdobyta stacja kolejowa w Nasielsku, a 15 minut później wojska gen. Osińskiego wkroczyły do miasta.
Czy to była bitwa o Nasielsk? W tego rodzaju bitew wytyczane są punkty geograficzne. W tym przypadku był to Nasielsk i o zdobycie tego punktu toczyły się ciężkie walki przez dwa dni.
W historii Polski przyjęło się, że data 15 sierpnia jest datą zwycięstwa nad bolszewikami. Ale w tym dniu nie było żadnego przełomu. Przełomem jest 16 sierpnia z dwóch powodów: kontrofensywy z nad Wieprza i zastopowania w Nasielsku 2 Armii Czerwonych, które parły nad Wisłę. To jest faktyczny sukces.
Postscriptum
Ideą spotkania w dniu 8.06.2020 r. w Bibliotece w Nasielsku, było wypracowanie stanowiska w sprawie upamiętnienia 100 rocznicy Bitwy o Nasielsk. W spotkaniu wzięli udział: Burmistrz Nasielska Bogdan Ruszkowski, Sekretarz Marek Maluchnik, Kierownik Wydziału Administracji i Nadzoru Krzysztof Miller, Dyrektor Biblioteki Stanisław Tyc, Radni: Dawid Domała, Rodryg Czyż, Tomasz Pietras, Andrzej Pacocha, Marcin Szarszewski, Mirosław Świderski i Dariusz Kordowski. W spotkaniu wzięli również udział mieszkańcy: Artur Nojbert, Katarzyna Czyż, Anna Kotarbińska i Robert Sierzputowski, na którego zaproszenie przybył pan profesor Lech Wyszczelski i którego powyższą relację mogliśmy Państwu zaprezentować. W miesiącu sierpniu przy okazji obchodów rocznicowych organizowanych przez Urząd Miejski w Nasielsku, będzie możliwość wysłuchania prelekcji pana profesora w związku z wydaniem książki „Nasielsk 1920”.
Poniżej link z audycji poświęconej faktom i mitom Bitwy Warszawskiej
https://www.polskieradio.pl/7/178/Artykul/256266,Bitwa-Warszawska-prawdy-i-mity
Stowarzyszenie Aktywny i Czysty Nasielsk
